II MAHMUD
Babası: I Abdülhamit
Annesi: Naksidil Sultan
Doğum Tarihi: 20 Temmuz 1784
Vefatı: 2 Temmuz 1839
İkinci Mahmud'un saltanatı Osmanlı imparatorluğunun uçuruma doğru gittiği bir devreye rastlar. Kuvvetli bir iradeye sahip olan padişah bir taraftan çeşitli müşkülleri yenmek için didinmiş, diğer taraftan da ıslahat icrasından geri durmamıştır. Onun Saltanatına âmil olan Alemdar Mustafa Pasa, üçüncü Selim'in Nizami Cedidini ihya için Sekbanı Cedid nemiyle talimli bir asker sınıfı meydana getirdiği sırada, yeniçeriler isyan etmişler ve neticede Alemdar öldürülmüştür. Alemdarın ölümüyle II Mahmud tam mânasıyla otoriteyi kendi elinde toplamıştır.
II Mahmud'un saltanatının ilk yılında Alemdarın öldürülmesi ile biten yeniçeri isyanından başka ondan çok daha mühim olarak 1809 - 1812 Rus harbi devleti hayli uğraştırmıştır. Arazi kaybı ile çıkılan Rus harbini müteakip, II Mahmud devrini boydan boya kaplayan isyan hâdiseleriyle karşı karsıya kalınmıştır. Hıristiyan tebaadan Sırpların isyanı tehlikeli vaziyetler meydana çıkmadan bastırılmışsa da, Yanya Valisi Tepe delenli Ali Paşanın isyanından sonra, Rum isyanının aldığı sekil hayli tehlikeli vaziyetler ihdas etmiştir. Rum isyanının bastırılması için padişah Mısır valisinden yardim istemiş, bu arada ise müdahale eden Rus , İngiliz ve Fransızlar Navarind'de donanmamızı yakmışlardır. Ayrıca Yunan isyanı tam bitmeden 1828 -1829 Rus harbi başlamış , bir Rus ordusunun Edirne ye kadar ilerlemiş olduğu bu harb, Edirne muahedesiyle şuha bağlanarak Yunanistan'ın istiklâli tanınmıştır.
II Mahmud devrinin en mühim ve Osmanlı saltanatı için tehlikeler yaratan hâdiselerinden biri de Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa'nın isyanıdır. Mısırda hâkim vaziyete gecen Pasa, oğlu İbrahim Paşayı ordu kuvveti ile Suriye'yi zapta memur ettiği zaman, İbrahim Pasa Suriye ve Anadolu'da birkaç muharebede padişahın kuvvetlerini yenerek ta Kütahya'ya kadar ilerler. Osmanlı saltanatı için tehlike emareleri baş gösterdiği sırada II Mahmut Rusların yardim teklifini istemeyerek de olsa carnâcar kabul etti. 15 bin kişilik bir Rus kuvveti Boğaziçi'ne çıktı. Neticede Mehmet Ali Pasa ile Kütahya, Ruslar ile de Hünkâr İskelesi muahedeleri imzalandı. Boğazların yabancı devletlere kapatılması şartını ihtiva eden Hünkar İskelesi muahedesi, bir bakıma Osmanlı devletini Rus himayesine sokuyordu. Gerek Mehmet Ali Paşanın isyanı hâdisesi, gerekse Hünkar İskelesi muahedesinin ihdas ettiği fena vaziyet ancak 1840 - 1841 yılında halledilebilmiştir.
İkinci Mahmud böyle dağdağalı meselelerle uğraşmak zorunda kalmakla beraber memleket için hayırlı isler yapmak fırsatını da kaçırmamıştır. 1825 yılı haziranında yeniçeri ocaklarını kaldırmış ve Avrupa usulünde Asakir-i Mansure-i Muhammediye ismiyle yeni bir askeri düzen kurmuştur.
Kılık kıyafette değişiklik yapmış, kavuk yerine fes giyilmiş ve Türkiye'ye ilk defa Avrupai setre pantolon girmiştir. Devlet tedsilâtinda da değişiklikler yapılmıştır. İmparatorluk devrinin Divan teşkilâtı kaldırılmış, Sadrazamlık unvanı başvekâlete tebdil edilmiş ve nazırlıklar (veladetler) kurulmuştur. Kültür islerine önem verilerek Harbiye ve Tıbbiye okulları tesis edilmiş, İstanbul'da ilk defa orta okul ve yeni ilkokullar açılmıştır. İstanbul için ilk öğretimin mecburiyeti ilân edilmiştir. Avrupa örneğinde posta teşkilatı meydana getirilmişe uğraşılmış, Türkiye'de ilk defa nüfus sayımı yapılmış, ilk defa gündelik gazete çıkarılmış, ekonomik islerin düzenlenmesi için tedbirler alınıp bir takım kanunlar düzenlenmiştir. Böylece II Mahmud ıslahata müteallik icraatıyla Tanzimatin kapısını açmıştır.
Çocukları: Fatma Sultan, Süleyman, Saliha Sultan, Murat, Mehmet, Emine Sultan, Hatice Sultan, Ahmet, Hayriye Sultan, Abdülmecit(padişah olmuştur), Abdülhamit, Abdullah, Abdülâziz(padişah olmuştur) , Abdülhamit, Hamide Sultan, Osman, Atiye Sultan
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder